Een headless CMS, hoe zit dat eigenlijk?

Vrijwel iedereen is bekend met content management systemen, waarvan Wordpress wellicht het bekendste voorbeeld is. Bij Harborn kiezen klanten echter steeds vaker voor een ‘headless’ CMS: een content management systeem dat losstaat van de (voor bezoekers) zichtbare interface van een website, app of andere oplossing. Ook voor onze eigen website kozen we voor de voordelen van headless, waarmee je flexibel en future-proof kunt programmeren. Daarnaast is een continu groeiende hoeveelheid data geen probleem én maak je met een headless omgeving jouw organisatie klaar voor integraties met diverse systemen die de klantreis kunnen ondersteunen. Hoe dat in elkaar zit? Dat vertellen we je in deze blog.

Headless!?

Hoewel sommige mensen bij headless eerder aan Marie-Antoinette denken dan aan een digitale oplossing, zijn we er bij Harborn al een tijdje aan gewend. Voor ons geen negatieve connotaties: een headless CMS is simpelweg de backend van een platform, zonder de presentatielaag. Kortom, het achterliggende systeem waarin jouw content opgeslagen en beheerd kan worden. Het hoofd, of in dit geval de ‘head’ op ‘headless’, is de frontend. Die wordt gekoppeld met een API, ofwel een interface die ervoor zorgt dat de twee onderdelen met elkaar kunnen communiceren. Een headless CMS is dan ook altijd onderdeel van een ‘API-first’ omgeving. Dat betekent dat de frontend en de backend naar wens kunnen worden aangepast: de functionaliteit van de API blijft hetzelfde.

Technisch: API-first boven monolithisch

Content is de basis van digitale ervaringen. En gebruikers willen dat die ervaring snel, op al hun devices beschikbaar én interactief is. Wie als organisatie, bedrijf of merk zijn klantreis wil optimaliseren, kiest daarom het liefst voor een omgeving die dat allemaal kan ondersteunen. Oudere CMS-en hebben vrijwel allemaal een monolithische structuur, ofwel één samenhangende codebase. Dat lijkt handig, maar is juist daardoor beperkt in flexibiliteit. Alles moet immers werken binnen die ene structuur. Een API first-omgeving (waarbinnen een headless CMS zich bevindt), bestaat uit losse applicaties die onafhankelijk van elkaar werken. Daarmee is het efficiënter in te richten, beter te beheren én biedt het meer mogelijkheden. Zo zet je makkelijk maatwerk naast bestaande applicaties en kun je onderdelen vervangen zonder gevolgen voor de rest van het systeem. De API’s staan in dit systeem letterlijk op de eerste plek: zij zorgen ervoor dat de verschillende data, in de juiste vorm, naar verschillende interfaces gecommuniceerd wordt.

Praktisch: flexibel, creatief en multi-channel

Met een headless CMS gebruik je jouw content dus net zo makkelijk voor een website als voor een app of andere interface. Ook qua weergave op verschillende devices ben je niet beperkt. De beperking komt immers voort uit het ‘vormgeven’ van de content, om deze geschikt te maken voor een specifiek doel. Als ontwikkelaar kun je optimaal gebruik maken van de diverse frontend frameworks, omdat je geen rekening hoeft te houden met de opzet van de backend. Dat leidt tot creatievere oplossingen én zorgt ervoor dat je in de toekomst ook andere kanalen eenvoudig kunt aansluiten. Dat laatste is een enorm voordeel, omdat de hoeveelheid beschikbare en inzetbare data alleen maar toeneemt. Door verschillende databronnen, customer insights of betaalsystemen te koppelen kun je bijvoorbeeld jouw klantreis finetunen, maar begeef je je ook makkelijker richting nieuwe markten.

Een case ter illustratie

Blauwhoed is een vastgoedontwikkelaar in Rotterdam, die te maken heeft met verschillende doelgroepen. Als bedrijf willen ze zich dan ook op verschillende manieren presenteren voor bijvoorbeeld partners en investeerders. Voor de eerste doelgroep ontwikkelden we daarom een website, met de focus op kennisdeling middels grote hoeveelheid content. Voor investeerders lag er de vraag voor een investeringsplatform, met onder andere 2FA (tweefactorauthenticatie) en een interactieve tijdlijn. Bovendien moesten beide oplossingen op verschillende devices optimaal presteren. Een headless omgeving bleek hiervoor perfect. Dat maakte het namelijk mogelijk twee totaal verschillende gebruikersomgevingen te realiseren. Want of het nu een investeerder is die de status van zijn project wil bekijken op zijn smartwatch, of een bewoner die via de site informatie zoekt: zowel de portal als de website is gekoppeld aan een en hetzelfde CMS.

The best of both worlds

Kortom; doordat je met een headless CMS de informatie vanuit een centrale opslag naar de verschillende kanalen distribueert, is content makkelijker te beheren, heb je grip op je data en werkt het sneller voor zowel gebruikers als ontwikkelaars. Zo kun je bijvoorbeeld al data laden voordat een gebruiker dat ziet, zodat het direct beschikbaar is als diegene daarom vraagt. Of je regelt dat je minder data heen en weer stuurt, door niet een hele pagina te laden, maar enkel het stukje waar jouw bezoeker zich bevindt. Koppel je jouw data met een snelle API, dan kun je de performance van je website flink verhogen. En is er in de toekomst een snellere API beschikbaar? Dan kun je deze vervangen, zonder dat dit volledig verweven is met de data of de presentatielaag. Je kunt daarmee zowel voor de frontend als voor de backend de best mogelijke oplossing kiezen, subscription-based of open source.

Is headless iets voor jou? Bij Harborn kijken we altijd naar wat de beste oplossing is voor jouw vraagstuk. Of headless bij jou of jouw organisatie past hangt helemaal af van je wensen, eisen en budget. Headless vereist in het begin altijd iets meer maatwerk, dus met een korte doorlooptijd kan het lastig worden. En is de oplossing die jij nodig hebt in principe pasklaar en hoef je daarin geen andere systemen te integreren? Dan is de keuze voor minder maatwerk waarschijnlijk goedkoper. Maar, wil je iets wat naadloos past binnen jouw digitale ecosysteem, of wil je graag uitbreiden naar meerdere kanalen? Dan is headless wellicht het perfecte antwoord. Uiteindelijk kijken we bij Harborn altijd kritisch naar jouw vraagstuk, om te komen tot een unieke uitwerking die meerwaarde levert op de langere termijn. Want hoewel onze teams erg blij worden van headless-projecten, houden we altijd graag ons hoofd erbij!